Ernst Kuipers: ‘Minder seh’s maakt acute zorg beter’

Categorie: Landelijk

Bron: Zorgvisie 02-10-2019

Het enorme tekort aan deskundig personeel dwingt ziekenhuizen tot een concentratie van de acute zorg. Minder seh’s die 24/7 open zijn, maakt de kwaliteit van de acute zorg beter, stelt Ernst Kuipers, bestuursvoorzitter Erasmus MC en voorzitter Landelijk Netwerk Acute Zorg. ‘U wilt toch ook dat u op een seh komt waar een team klaar staat met de juiste deskundigheid en ervaring?’

‘Houden we in een klein land als Nederland niet te veel seh’s in de lucht?’, zegt Ernst Kuipers, bestuursvoorzitter van het Erasmus MC. Er zijn nu nog circa negentig ziekenhuizen met een seh. Maar er is amper voldoende personeel om die 24/7 te bemensen met voldoende deskundige en ervaren artsen en verpleegkundigen.

Weerstand tegen kwaliteitskader spoedzorg

Kuipers, ook voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ), merkt hoe groot de weerstand is tegen het kwaliteitskader spoedzorg. In het kwaliteitskader, waarmee het Zorginstituut nog steeds bezig is, staan kwaliteitseisen waar ziekenhuizen maar moeilijk aan kunnen voldoen. Eén eis is dat er 24/7 minimaal één dokter op de seh moet zijn met minimaal één jaar werkervaring. In de ogen van Kuipers een minimale kwaliteitseis. Maar zelfs daarmee hebben vooral kleinere ziekenhuizen grote moeite. ‘Het is niet zo dat ziekenhuizen de kwaliteitseisen niet begrijpen. Het toont aan hoe groot het gebrek aan personeel is en hoe ze worstelen met een goede bezetting. Dat dwingt ons om de acute zorg echt anders te organiseren.’

Minder seh’s, betere kwaliteit

Minder seh’s die 24/7 open zijn, maakt de kwaliteit van de acute zorg beter, is de overtuiging van Kuipers. Maar een pleidooi voor minder seh’s ligt in de politiek erg gevoelig. ‘Laten we nu eens wegblijven van het accent van de politiek en het bekijken vanuit het perspectief van burgers. Als uw dierbaren voor echt een serieus medisch probleem naar de seh moeten, dan wilt u toch dat ze in een ziekenhuis komen dat een team klaar heeft staan met de juiste deskundigheid en ervaring? Burgers moeten kunnen erop vertrouwen dat ze op seh’s worden geholpen door mensen met voldoende kennis en kunde.’

Langere aanrijtijden niet erg

Minder seh’s 24/7 open kan betekenen dat ambulances iets verder moeten rijden. Als patiënten door ambulances op een plek worden afgeleverd waar ze juiste zorg krijgen, zijn langere aanrijtijden helemaal niet erg, stelt Kuipers. De 45-minutennorm is in zijn ogen verouderd. Volgens die norm moeten patiënten binnen 45 minuten na melding op de seh zijn. ‘Tegenwoordig start de medische behandeling al in ambulances. Er kan zo veel in ambulances. Daar houdt die norm helemaal geen rekening mee.’

De juiste zorg op de juiste plek

Ambulances rijden nu ook al ziekenhuizen voorbij om patiënten naar het ziekenhuis met de juiste expertise te brengen. Kuipers heeft het een paar jaar geleden meegemaakt bij het toenmalige Ruwaard van Putten Ziekenhuis – tegenwoordig Spijkenisse Medisch Centrum – op het eiland Voorne-Putten. ‘Van de 7.200 ambulanceritten op Voorne-Putten gingen er 3.600 naar het Maasstad Ziekenhuis of het Erasmus MC in Rotterdam. Ambulances brachten mensen met een acute hartaanval direct naar Rotterdam. Langere aanrijtijden zijn helemaal niet erg, als dat betekent dat je direct naar een ziekenhuis gaat dat de juiste zorg kan bieden.’

Gevolgen sluiting seh beperkt

De weerstand tegen sluiting van seh’s is groot onder ziekenhuizen. De seh wordt gezien als de toegangspoort tot het ziekenhuis. Ziekenhuizen die een seh sluiten, raken patiënten en omzet kwijt. Ze vrezen daardoor in een negatieve spiraal te komen. Die vrees is volgens Kuipers ongegrond. Hij verwijst naar onderzoek van KMPG naar de zogeheten cascade-effecten van sluiting van seh’s. Dat onderzoek toont aan dat de gevolgen voor de instroom bij ziekenhuizen minimaal zijn. ‘Alleen bij sommige vormen van acute zorg, zoals geboortezorg en heupfracturen zijn er effecten. Maar neem de beroertezorg voor mensen waarbij er acuut een stolsel moet worden verwijderd. Die is nu geconcentreerd in zeventien ziekenhuizen. Maar die gespecialiseerde ziekenhuizen geven patiënten weer terug aan de andere ziekenhuizen na de acute behandeling. Ziekenhuizen hebben elkaar nodig.’

Concentratie traumazorg

Ook de traumazorg is al geconcentreerd in elf ziekenhuizen. Toch belandt één op de drie patiënten met een zwaar trauma niet in één van de elf trauma-ziekenhuizen. ‘Door feilbare triage kun je nooit op 100 procent komen. Maar het moet wel mogelijk zijn om op 90 procent uit te komen. Dat dat niet gebeurt, komt door drukte op de ambulance en professionele gastvrijheid op seh’s. Ondanks dat ze weten dat ze geen trauma-patiënten moeten toelaten, doen ze dat toch.’

Doorstroom vvt

Een andere bottleneck voor de acute zorg is de gebrekkige doorstroom naar de vvt-sector. Grote ziekenhuizen hebben vaak per dag vijftien tot wel vijftig patiënten op een ‘verkeerd bed’ liggen. Patiënten blijven in het ziekenhuis omdat er geen plek is in het verpleeghuis of revalidatiezorg. Maar als er wel capaciteit is, dan nog kunnen ziekenhuizen patiënten vaak niet kwijt. Dat komt door het gebrek aan flexibiliteit in de financiering. De noodbedden in de vvt hebben zijn onderverdeeld in verschillende categorieën met een eigen bekostiging. ‘Aan elk noodbed hangt een eigen label’, zegt Kuipers. ‘Ziekenhuizen krijgen te horen dat patiënten niet in zo’n vrij bed kunnen, omdat anders de betaaltitel niet klopt. Dat is een vrij onzinnige situatie. Het gaat om dezelfde bedden, met hetzelfde personeel.’

Betere regionale samenwerking

Op regionaal niveau worden er wel vorderingen gemaakt bij de organisatie van de acute zorg. De meldkamers van ziekenhuizen en ambulances werken nauwer samen, zodat er realtime inzicht is in de beddencapaciteit van ziekenhuizen. Binnen de ROAZ zitten de vvt-sector en zorgverzekeraars aan tafel. ‘Congruent gedrag van zorgverzekeraars bij de organisatie van de acute zorg helpt zeker.’

Op 3 oktober gaat minister Bruno Bruins voor Medische Zorg in debat met de Tweede Kamer over acute zorg.

gepubliceerd op: 4 oktober 2019